4.5 Μεταρρύθμιση του δικαστικού συστήματος
Για τη βελτίωση της λειτουργίας του δικαστικού συστήματος, η οποία είναι απαραίτητη για την
εύρυθμη και δίκαιη λειτουργία της οικονομίας, και με την επιφύλαξη των συνταγματικών αρχών
και της ανεξαρτησίας της δικαιοσύνης, η Κυβέρνηση:
(α) διασφαλίζει την αποτελεσματική και έγκαιρη εφαρμογή των συμβάσεων, των κανόνων
ανταγωνισμού και των δικαστικών αποφάσεων,
(β) αυξάνει την αποτελεσματικότητα, με την υιοθέτηση οργανωτικών αλλαγών στα
δικαστήρια,
(γ) επιταχύνει την απονομή της δικαιοσύνης, εξαλείφοντας τις εκκρεμούσες δικαστικές
υποθέσεις και διευκολύνοντας τους εξωδικαστικούς μηχανισμούς επίλυσης διαφορών.
Συγκεκριμένα, η Κυβέρνηση καταθέτει στη Βουλή των Ελλήνων το σχέδιο νόμου για την
αντιμετώπιση των θεμάτων της δίκαιης δίκης και της αρνησιδικίας, το οποίο, μεταξύ άλλων,
περιλαμβάνει τροποποίηση του νόμου 1756/1988 σχετικά με την οργάνωση των δικαστηρίων και
το καθεστώς των δικαστικών υπαλλήλων και αποτρεπτικά μέτρα εις βάρος μη συνεργάσιμων
οφειλετών, σε περιπτώσεις αναγκαστικής επιβολής, με σκοπό την ψήφισή του κατά τη διάρκεια
της τρέχουσας κοινοβουλευτικής περιόδου. [1ο τρίμηνο του 2012]

Η Κυβέρνηση συγκροτεί μια ομάδα εργασίας, η οποία είναι ευρέως αντιπροσωπευτική των μελών
της νομικής κοινότητας, συμπεριλαμβανόμενων, αλλά όχι περιοριστικά, και των ακαδημαϊκών,
των ασκούμενων δικηγόρων, των νομικών συμβούλων επιχειρήσεων και των δικηγόρων από άλλα
Κράτη-Μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης που έχουν εγκατασταθεί ή προσφέρουν τις υπηρεσίες τους
στην Ελλάδα, για την αναθεώρηση του Κώδικα Πολιτικής -ικονομίας, με σκοπό να εναρμονιστεί
με τις διεθνείς βέλτιστες πρακτικές, μεταξύ άλλων, για i) τη διαχείριση των δικαστικών
υποθέσεων, συμπεριλαμβανόμενης και της δυνατότητας διαγραφής υποθέσεων σε αδράνεια από
τα μητρώα των δικαστηρίων, ii) την απαλλαγή των δικαστών από μη δικαστικές εργασίες, όπως η
προσημείωση ακίνητης περιουσίας, η σύσταση και η λύση νομικών προσώπων και οι συναινετικές
/ εκούσιες αιτήσεις οικογενειακού δίκαιου, iii) την εκτέλεση των αποφάσεων και των διαταγών
πληρωμής, ιδίως των περιπτώσεων μικρών αξιώσεων, με στόχο τη μείωση του ρόλου του δικαστή
στις διαδικασίες αυτές, και iv) την επιβολή κανονιστικών προθεσμιών για τις δικαστικές
διαδικασίες, ιδίως για τις διαδικασίες ασφαλιστικών μέτρων και τις υποθέσεις αναγκαστικής
είσπραξης χρεών και αφερεγγυότητας. Για τους σκοπούς του παρόντος Μνημονίου, ως διαχείριση
των δικαστικών υποθέσεων νοείται η δυνατότητα των δικαστών να συμμετέχουν έγκαιρα στον
εντοπισμό των κυριότερων πραγματικών και νομικών ζητημάτων των διαφορών μεταξύ των
διαδίκων, να απαιτούν από τους δικηγόρους και τους διαδίκους να παρακολουθούν τις
προακροαματικές συνεδριάσεις και να διαχειρίζονται τη διεξαγωγή των διαδικασιών και την
πρόοδο των υποθέσεων, προκειμένου να επιτυγχάνουν τη συντομότερη και πλέον αποδοτική
επίλυση των διαφορών. [1ο τρίμηνο του 2012]

Προκειμένου να διευκολυνθεί το έργο της υφιστάμενης ομάδας εργασίας που έχει λάβει εντολή να
σχεδιάσει ένα πλαίσιο επιδόσεων και λογοδοσίας για τα δικαστήρια, η Κυβέρνηση θα συντάξει
και θα δημοσιεύσει τις πληροφορίες που αναφέρονται στο Παράρτημα 2.
Η Κυβέρνηση παρουσιάζει μια ποιοτική μελέτη σχετικά με τα ποσοστά ανάκτησης στο πλαίσιο
της διαδικασίας αναγκαστικής εκτέλεσης, με αξιολόγηση των ποσοστών επιτυχίας και της
αποτελεσματικότητας των διαφόρων τρόπων εκτέλεσης. [2ο τρίμηνο του 2012]

Η Κυβέρνηση αποφασίζει για την ημερομηνία μέχρι την οποία θα επιτρέψει την πρόσβαση στο
νομοθετικά κατοχυρωμένο επάγγελμα του διαμεσολαβητή σε μη δικηγόρους, σύμφωνα με τις
προϋποθέσεις για τα νομοθετικώς κατοχυρωμένα επαγγέλματα, και παρουσιάζει ένα σχέδιο
δράσης το οποίο θα διασφαλίζει ότι οι μη δικηγόροι θα μπορούν να προσφέρουν υπηρεσίες
διαμεσολάβησης, αρχίζοντας από την ημερομηνία αυτή. [1ο τρίμηνο του 2012]

Μετά την υποβολή του σχεδίου εργασίας για τη μείωση των εκκρεμών φορολογικών υποθέσεων
σε όλα τα διοικητικά δικαστήρια και τα διοικητικά εφετεία τον Ιανουάριο του 2012, το οποίο
προβλέπει ενδιάμεσους στόχους για τη μείωση των εκκρεμοτήτων κατά τουλάχιστον 50 τοις
εκατό μέχρι το τέλος Ιούνιου του 2012, τουλάχιστον κατά 80 τοις εκατό μέχρι το τέλος
-εκεμβρίου 2012 και για την πλήρη εκκαθάριση των εκκρεμοτήτων μέχρι το τέλος Ιουλίου 2013,
η Κυβέρνηση παρουσιάζει, στα τέλη Μαΐου του 2012 και, στη συνέχεια, μία φορά ανά τρίμηνο,
επικαιροποιημένα και αναλυτικότερα σχέδια εργασίας (διασφαλίζοντας ότι θα δίνεται
προτεραιότητα σε φορολογικές υποθέσεις υψηλής αξίας - δηλαδή αυτές που υπερβαίνουν το 1
εκατομμύριο ευρώ) και λαμβάνει διορθωτικά μέτρα σε περίπτωση αναμενόμενων ή πραγματικών
αποκλίσεων.
Η ομάδα εργασίας που έχει λάβει εντολή αναθεώρησης του Κώδικα Πολιτικής -ικονομίας,
προκειμένου αυτός να εναρμονιστεί με τις διεθνείς βέλτιστες πρακτικές, θα προετοιμάσει ένα
συνοπτικό έγγραφο προβληματισμού, το οποίο θα προσδιορίζει τα βασικά θέματα και τα σημεία
συμφόρησης κατά το προδικαστικό, το δικαστικό και το εκτελεστικό στάδια των αστικών
υποθέσεων, παραδείγματα των οποίων περιγράφονται ανωτέρω, και θα παραθέτει προτεινόμενες
λύσεις, σε γενικές γραμμές. [2ο τρίμηνο 2012]

Όπως ανακοίνωσε δημοσίως, η Κυβέρνηση θα ψηφίσει ένα Προεδρικό -ιάταγμα το οποίο θα
προβλέπει τον εξορθολογισμό και την αναδιοργάνωση των ειρηνοδικείων και την κατανομή του
κατάλληλου ανθρώπινου δυναμικού και υποδομών για τη νέα δομή των ειρηνοδικείων που θα
προκύψει από τη μεταρρύθμιση αυτή. [2ο τρίμηνο 2012]

Η Κυβέρνηση εκπονεί μία στρατηγική για την ενεργό προώθηση της προδικαστικής
συνδιαλλαγής, της διαμεσολάβησης και της διαιτησίας, με σκοπό να διασφαλιστεί ότι ένας
σημαντικός αριθμός πολιτών και επιχειρήσεων θα χρησιμοποιούν αυτούς τους εναλλακτικούς
τρόπους επίλυσης διαφορών. [2ο τρίμηνο του 2012]

Αρχίζοντας από το τέλος Ιουνίου 2012, η Κυβέρνηση ενημερώνει και βελτιώνει περαιτέρω, κάθε
τρίμηνο, το σχέδιο εργασίας ηλεκτρονικής δικαιοσύνης (e-justice) του -εκεμβρίου 2011, για τη
χρήση της ηλεκτρονικής καταχώρισης και της ηλεκτρονικής παρακολούθησης της κατάστασης
μεμονωμένων υποθέσεων σε όλα τα δικαστήρια της χώρας και για την ηλεκτρονική κατάθεση. Οι
ενημερώσεις θα περιλαμβάνουν προθεσμίες για την αξιολόγηση και την ολοκλήρωση των
πιλοτικών σχεδίων και πληροφορίες σχετικά με την επέκταση της ηλεκτρονικής καταχώρισης και
της ηλεκτρονικής παρακολούθησης σε όλα τα δικαστήρια, μέχρι το τέλος του 2013.
Μέχρι το τέλος Αυγούστου 2012, η Κυβέρνηση παρουσιάζει, με βάση τη μελέτη των εκκρεμών,
μη φορολογικών, υποθέσεων των δικαστηρίων, η οποία πραγματοποιήθηκε από κοινού με ένα
εξωτερικό φορέα εμπειρογνωμόνων και θα παρουσιαστεί έως το τέλος Ιουνίου 2012, ένα σχέδιο
δράσης με συγκεκριμένα μέτρα για τη μείωση των εκκρεμοτήτων αυτών, κατά τουλάχιστον 50
τοις εκατό, μέχρι το τέλος Ιουλίου 2013 και αρχίζει την υλοποίηση του σχεδίου δράσης.
Η Κυβέρνηση πραγματοποιεί μια σειρά από ημερίδες προκειμένου να συζητήσει τα πορίσματα και
τις συστάσεις στο έγγραφο προβληματισμού το οποίο συνέταξε η ομάδα εργασίας για την
αναθεώρηση του Κώδικα Πολιτικής -ικονομίας. Οι ημερίδες αυτές θα επιτρέψουν την ευρεία
διαβούλευση με τους τοπικούς φορείς και τη συμμετοχή αναγνωρισμένων διεθνών
εμπειρογνωμόνων στον τομέα της πολιτικής δικονομίας. [3ο τρίμηνο του 2012]


Η Κυβέρνηση διενεργεί μια εκτίμηση του κατά πόσον η ψήφιση του Ν. 3898/2010, σχετικά με τη
διαμεσολάβηση σε αστικές και εμπορικές υποθέσεις, έχει αποφέρει τα αποτελέσματα που είχε
προβλέψει η νομοθεσία και παρουσιάζει στοιχεία και αναλύσεις σχετικά με το κόστος, το χρόνο
και τα ποσοστά επιτυχίας που σχετίζονται με την εκτέλεση των συμφωνιών που προκύπτουν από
την εναλλακτική επίλυση διαφορών, σε σύγκριση με την εκτέλεση των δικαστικών αποφάσεων.
[4ο τρίμηνο του 2012]

Η ομάδα εργασίας για την αναθεώρηση του Κώδικα Πολιτικής -ικονομίας εκπονεί ένα
λεπτομερές έγγραφο το οποίο περιγράφει τις βασικές προτάσεις τροποποίησης του Κώδικα
Πολιτικής -ικονομίας. [4ο τρίμηνο του 2012]

Η Κυβέρνηση υλοποιεί το Προεδρικό διάταγμα σχετικά με τη μεταρρύθμιση των ειρηνοδικείων,
με τη δημιουργία της νέας δομής τους, την πλήρωση των κενών θέσεων με αποφοίτους της
Εθνικής Σχολής -ικαστών και την ανακατανομή δικαστών και διοικητικού προσωπικού, με βάση
τους υφιστάμενους πόρους που είναι διαθέσιμοι εντός του δικαστικού σώματος και της δημόσιας
διοίκησης της Ελλάδας. [4ο τρίμηνο του 2012]

Η Κυβέρνηση δρομολογεί, από κοινού με ένα σώμα εξωτερικών εμπειρογνωμόνων, μια μελέτη
σχετικά με το κόστος των αστικών διαφορών, την πρόσφατη αύξησή τους και τα αποτελέσματά
τους στο φόρτο εργασίας των αστικών δικαστηρίων, με υποβολή προτάσεων έως το τέλος
-εκεμβρίου 2013. [2ο τρίμηνο του 2013]